गोष्ट त्या किड्याची ज्याने ४ वेळेस शास्रज्ञाना नोबेल पुरस्कार दिले.

story of the nematode या एका जीवाने या आधी एका संशोधनासाठी शास्रज्ञांना मदत केली होती ज्यामुळे २००२ साली नोबेल पुरस्कार दिला गेला होता.शास्र्ज्ञानी सांगितले होते कि निरोगी कोशिका कसे गोष्ट त्या किड्याची ज्याने ४ वेळेस शास्रज्ञाना नोबेल पुरस्कार दिले.स्वत:ला मारतात आणि दुसरीकडे ही प्रोसेसे एड्स,स्ट्रोक यासारख्या दुसरया आजारासाठी कसे वेगळे काम करतात.२०२४ च्या नोबेल पुरस्काराची घोषणा झाली आहे .या पुरस्काराला पात्र असणारे शास्रज्ञ साधारणत:आपल्या सहकारी,आई-वडील,मित्रपरिवार व अन्य

खास लोकांना ते धन्यवाद करतात.परंतु काय होईल जर आपल्या भाषणातून एखाद्याने एक किड्याचा उल्लेख केला असेल.The New York Times च्या बातमीनुसार या २०२४ चा मेडीसीन चा नोबेल पुरस्कार घेताना मोलीक्युलेर बायोलॉजीस्ट ग्यारी रुवकून (Gary Ruvkun) यांनी काही मिनिट या एका छोट्याश्या किड्यासाठी समर्पित केले .कैनोरहैबडीटीस एलेग्न्स (Caenorhabditis elegans) किंवा सी एलेगंस नावाचा या छोट्याश्या वर्मला Gary

Nobel Prize in Physics 2024

ने धैर्यशील बोलून टाकले.एका न्यूजकॉन्फरेसच्या वेळी यांनी या बाबतीत बोलून दाखवले ,बोलले कि “कोणी या किड्याविषयी शब्द वापरण्याचा विचार देखील केला नसेल.”अस काही ही पहिली वेळ नाही कि या किड्याने पहिल्यावेळी इंटरनेशनल लेवल ला इतकी चर्चा झाली आहे आणि  न काही कोणी पहिल्या वेळेस होईल जेव्हा सी एलेगंस वर्म ला कोणत्या पुरस्कार जिकण्यासाठी नामनिर्देशित केले असेल.आणि न काही पहिली वेळ आहे कि जेव्हा नोबेल पुरस्कार सोबत या छोट्याश्या किड्याचे नाव जोडले असेल.Nobel prize in physics 2024 controversy

मातीमध्ये राहणाऱ्या या छोट्याश्या निमेटोड कृमी  साठी ही चौथी वेळ असेल जेव्हा याने कोणत्याही वैयक्तिक फायद्या शिवाय नोबेल पुरस्कार जिंकून दिले असेल.या एका मिलीमीटरच्या जीवाने या आधी देखील एका संशोधनात शास्रज्ञाची मदत केली होती.ज्यासाठी २००२ साली Nobel prize in physics 2024 controversy नोबेल पुरस्कार दिला गेला होता.वैज्ञानिक सांगतात कि निरोगी कोशिका कसे स्वत:ला मारतात आणि दुसरीकडे एड्स,स्ट्रोक यासारख्या दुसऱ्या आजारांसाठी वेगळे काम करतात.२००६ साली जीन स्लाईसिंग यांना नोबेल कमिटी ने ओळखले म्हणजे ती प्रोसेस ज्याने जीन story of the nematode

एक्ष्प्रेशन ला कंट्रोल केले जाते.याचा संबध या गोष्टीवर आहे कि कोशिकाच्या आतमध्ये कधी कोणता जीन कामी येईल.यांनतर दोन वर्षाने वैदिकशास्र चा पुरस्कार पण या निमेटोडंवर झालेल्या एका संशोधनासाठी दिला गेला होता.यामध्ये ‘सेल्युलर लेनटर्स’ आपल्या भाषेत बघितले  तर  सेल्युलर कंदिल’ शोधली गेली होती.

ज्यांच्या मदतीमुळे बायोलॉजिस्ट कोशिकांच्या आत मध्ये कामकाजाला चांगल्या प्रकारे समजून घेता येते. असे बोलले जाते की पुरस्कार घेतल्यानंतर शास्रज्ञ  आपल्या शोधामध्ये या किड्याला धन्यवाद करण्यासाठी कधीही विसरले नाही. आणि सिडणी बरनर ची सांगितलेली गोष्ट असेल. त्यांना पहिल्या वेळेस या कीड्याच्या मदतीमुळे 2002 मध्ये दोन लोकांच्या मदतीने नोबेल पुरस्कार मिळाला होता स्टॉक होमच्या आपल्या स्पीच मध्ये त्यांनी सांगितले होते की ” या वर्षाचा चौथा नोबेल पुरस्कार जिंकणारा “कैनोर हैबिटिटीस इलेगन्स” आहे हा पूर्ण पुरस्काराचा हकदार आहे. परंतु या पुरस्काराची आमच्या सोबत जिंकलेली रक्कम वाटली जाणार नाही.Nobel Prize 2024 Literature

• का आहे हा किडा इतका महत्त्वाचा ? 

 असे सांगितले जाते की या निमेटोड मध्ये 959 कोशिका असतात माणसाच्या ऐवजी या किड्यावर शोध करणे अधिक सोपे असते कारण की माणसांमध्ये अरबो कोशिका असतात ज्यांच्या कामकाजाला जन्मपासून ते मृत्यूपर्यंत बघणे कठीण काम आहे. तरी या Nobel Prize 2024 Biology निमेटोडच्या कोशिकांना जन्मापासून ते मृत्यूपर्यंत वैज्ञानिकांणी ट्रेस केले आहे. याविषयी युनिव्हर्सिटी ऑफ कॅलिफोर्निया चे निमेटोलोजिस्ट द न्यूयॉर्क टाइम्स ला सांगतात की ” हा जीव  आज पर्यंतचा सर्वात जास्त वेळा समजून घेतलेला बहुकोशिकीय जीव आहे. ” खरंतर रिसर्चच्या वेळी काही जीव किंवा ऑरगॅनिझम मध्ये अचूक बसतात. जसे की तुम्ही मेंडेल आणि वाटाणा वनस्पती बद्दल वाचले असेल त्यांच्यावर जनुक शास्त्राचे प्रयोग झाले. म्हणजेच कोणतीही माहिती एका पिढीकडून दुसऱ्या पिढीकडे कशी पोहोचते?

story of the nematode त्यात जीवांमध्ये असे शोध फळमाशी किंवा फळावर बसणारी छोटी माशी वर केले जाते. कारण की अशा जिवांचा जीवन काल हा तुलनात्मक आणि कमी असतो. आणि त्यांच्या भरपूर पिढ्यांना समजून घेता येते. अशाच प्रकारे हा छोटासा निमेटोड जीव देखील भरपूर प्रयोगांसाठी एक आदर्श आहे. कारण की हा जीव लाईट मायक्रोस्कोप च्या खाली काहीसा पारदर्शी होतो. आणि या जीवाच्या जीवनाचा विकास चक्र हा तीन दिवसाचा असतो म्हणजे या जीवाचा बाल्यावस्था,तरुणपण आणि म्हातारपण संपूर्णपणे 3 दिवसातच समजून घेता येते. हा जीव निमेटोड पण बनला ज्याचा जिनोम पूर्णतः समजून घेता आला आहे. ते पण story of the nematode मध्ये या जीवाविषयी भरपूर काही माहिती पहिलेच होती.

 • 2024 चा वैद्यकीय क्षेत्रातील नोबेल पुरस्कार व्हिक्टर एम्ब्रोस आणि गॅरी रुवकून यांना मिळाला आहे. MicroRNA आणि त्यांचे कार्य या शोधामुळे या दोघांना वैदिक शास्त्रातील 2024 च्या नोबेल पुरस्काकाराने गौरविण्यात आले आहे. दरवर्षी नोबल पुरस्कार विविध क्षेत्रातील उल्लेखनीय कामगिरीबद्दल हा नोबेल पुरस्कार दिला जातो. नोबेल पुरस्कार सुरुवात 1901 मध्ये डायनामाइट चा शोध लावणारे अल्फ्रेड नोबेल यांच्या स्मरणार्थ दहा डिसेंबर रोजी देण्यात येतो. 2023 चा वैद्यकशास्त्रातील नोबेल पारितोषिक कॅटलीन कॅरीको आणि द्यारयू वेसमन यांना मिळाले होते. 1901 पासून ते 2024 पर्यंत वैद्यकीय क्षेत्रातील 229 जणांना या पुरस्काराने गौरविण्यात आले आहे.

         

•कोण होते डॉक्टर अल्फ्रेड नोबेल ज्यांच्या नावाने नोबेल पुरस्कार सुरु झाले ? 

 story of the nematode नोबेल पुरस्कार ची घोषणा 2024 ची झाली आहे. हा त्यात टॉपिक्स मधून एक आहे जो स्पर्धा परीक्षेसाठी यावर सगळ्यात जास्त प्रश्न विचारण्याची संभावना जास्त आहे. नोबेल पुरस्काराविषयी तुम्ही खूप काही ऐकले असेल परंतु आज सोबतच अल्फ्रेड नोबेल कोण होते हे पण बघू.Nobel Prize 2024 Winner List

•डॉक्टर अल्फ्रेड नोबेल यांचा इतिहास.

 नोबेल पुरस्कार काय आहे? नोबेल पुरस्काराचे सुरुवात कधी झाली? नोबेल पुरस्काराची स्थापना कधी झाली? नोबेल पुरस्कार कोण देते? डॉक्टर अल्फ्रेड नोबेल कोण होते?? का त्यांचे नावाने नोबेल पुरस्कार चालतो? डॉक्टर अल्फ्रेड नोबेल यांचा इतिहास? आज जाणून घेऊ या सगळ्या प्रश्नांची उत्तरे.

• अल्फ्रेड नोबेल यांनी डायनामाइट चा शोध लावला.2024 Nobel Peace Prize winner

 डॉक्टर अल्फ्रेड नोबेल हे खूप मोठे शास्त्रज्ञ होते आणि खूप जास्त पैसेवाले होते अल्फ्रेड नोबेल यांनी खूप काही शोध लावले परंतु सगळ्या शोधांपैकी डायनामाइट चा शोध होता ज्याला आपण गन पावडरच्या नावाने सुद्धा ओळखतो.

•355 पेटेन्ट – 

 डॉक्टर अलफ्रेड नोबेल यांनी डायनामाइटचा शोध लावला आणि 25 नोव्हेंबर 1867 ला डायनामाइटचा पेटेन्ट करून घेतला. त्या काळात पेटेन्ट करने खूप मोठी गोष्ट होती अल्फ्रेड नोबेल यांच्या नावाने 355 पेटेन्ट होते.

• दुसऱ्याच्या जीवाशी खेळणारा 

 1888 मध्ये डॉक्टर अल्फ्रेड नोबेल यांचा भाऊ लुध्विक यांचा मृत्यू झाला मीडियाने चुकीने लिहिले की मृत्यूच्या सामानाची शोध करणारा व्यक्ती यांचा मृत्यू झाला आहे. म्हणजे मीडियाला डॉक्टर अल्फ्रेड नोबेल यांचा मृत्यू झाला आहे असे वाटले. या घटनेनंतर डॉक्टर अल्फ्रेड नोबेल यांना समजले की लोकाच्या नजरेमध्ये आपण मृत्यूशी खेळणारा अशी ओळख झाली आहे कारण की डायनामाइट हा विस्फोटकचं काम करत.

• आपली ओळख सुधारण्यासाठी सुरू केले नोबेल पुरस्कार.

 डॉक्टर अल्फ्रेड नोबेल यांना वाटले की आपली ओळख खूप निगेटिव्ह चालत आहे त्यामुळे आपली ओळख सुधारण्यासाठी त्यांनी आपल्या संपत्ती मधला खूप मोठा हिस्सा (म्हणजेच 94%) वैद्यक शास्त्र साहित्य,रसायनशास्त्र,भौतिकशास्त्र,अर्थशास्त्र आणि शांतता या क्षेत्रामध्ये अतुलनीय योगदान देणाऱ्या शास्त्रज्ञांना वाटण्यात यावा असा निर्णय घेण्यात आला. असे सांगितले जाते की अल्फ्रेड नोबेलचा जन्म स्विडन मध्ये झाला होता. परंतु त्यांचा मृत्यू 1896 मध्ये इटली मध्ये झाला.story of the nematode

• 2024 नोबेल पपुरस्कार घोषित झालेल्या महत्वाच्या व्यक्तींची नावे पुढील प्रमाणे  :

1) अर्थशास्त्राचा नोबेल पुरस्कार- डेरन ऐसेमोगलू, सायमन जॉन्सन, जेम्स रॉबिन्सन अमेरिका आणि ब्रिटन मधील तीन शास्त्रज्ञांना अर्थशास्त्राचा पुरस्कार जाहीर झाला आहे 

2) शांततेचा नोबेल पुरस्कार – निहोन हिडानक्यो या जपानच्या संस्थेला मिळाला आहे.

3) साहित्य क्षेत्रातील नोबेल पुरस्कार – दक्षिण कोरियाच्या प्रसिद्ध लेखिका हानकांग यांना मिळाला 

4) वैद्यकीय शास्त्रातील नोबेल पुरस्कार – अमेरिकन शास्त्रज्ञ व्हिक्टर अंब्रोस आणि गॅरी रुवकून यांना मिळाला.

•नोबेल पुरस्कारासाठी नामांकन प्रक्रिया कशी केली जाते व विजेत्यांची निवड कोण करते याविषयी जाणून घेऊ – 

 story of the nematode नोबल पुरस्कार हे रासायनशास्त्र भौतिकशास्त्र साहित्य जागतिक शांतता व अध्यक्ष किंवा जीवशास्त्र आणि अर्थशास्त्र या पाच क्षेत्रामध्ये दिला जातो पहिल्या टप्प्यामध्ये नामांकनांचा समावेश होतो शिक्षण तज्ञ,विद्यापीठांचे प्राध्यापक,वैज्ञानिक,पूर्वीचे विजेते आणि इतर मिळून नामांकन दाखल करतात आणि त्यातून नावांची निवड केली जाते. सहा पुरस्कारासाठी वेगवेगळी पात्रता असते राज्याचे प्रमुख राष्ट्रीय असेंबलीचे सदस्य व राष्ट्रीय सरकार हे शांतता पुरस्कारासाठी नामांकणे दाखल करतात. स्वीडन डेन्मार्क फिनलँड आइसलँड नॉर्वे येथील विद्यापीठे आणि महाविद्यालयामधील संबंधित विषयातील स्थायी प्राध्यापक अर्थशास्त्राच्या पुरस्कारासाठी नामांकने पाठवू शकतात.

परंतु सहा पुरस्कार देताना नोबल पुरस्काराची समिती ही पुरस्कारासाठी जबाबदार असलेल्या संस्थेद्वारे नियुक्त केली जाते या संस्थेद्वारे नामांकन केलेल्या अर्जाचे मूल्यांकन केले जाते आणि त्यातून नावाची निवड केली जाते . मग विषय तज्ञ असणारे संस्थेचे स्थायी सल्लागार निवड केलेली नावांचा पुन्हा विचार करतात तर त्यांनी अहवाल सादर केल्यानंतर नोबेल समित्या संभाव्य उमेदवारांची चर्चा करते story of the nematode

संजय गांधी निराधार अनुदान योजना-Sanjay Gandhi Niradhar Anudan Yojna – https://yojnavikas.com/sanjay-gandhi-niradhar-anudan-yojna/